Fred Tijmstra Etalageverpakkingen
Om klanten te trekken vulden vroeger de sigarenwinkeliers hun etalage met artikelen die bij hen verkrijgbaar waren.
Vóór 1900 werd er nog weinig aandacht besteed aan het opmaken van de etalage. In de winkel stonden houten tabakstonnetjes en snuifpotten waarin de voorraad zat. Als een klant een bestelling deed werd de tabak gewogen en in een papieren zak verpakt. De etalage, voor zover aanwezig, toonde een opstelling van gestapelde sigarenkisten en wat vooraf gewogen verpakkingen. Soms lagen er rokersattributen bij. Het sigarettenroken was toen nog niet in zwang. Op oude sigarenzakjes zijn deze etalages te zien.
Na 1900 werden de etalages aantrekkelijker voor het passerend publiek. Er verschenen gedrukte reclameplaten, lichtbakken, tabakspotten, verpakkingen, andere reclame voorwerpen en rokersbenodigdheden. Ook de sigaret kreeg een plaats in de etalage. De sigarenkisten en dozen werden geopend vertoond.
In 1922 moesten alle tabaksproducten wettelijk voorzien worden van een banderol. Normale volle tabaksverpakkingen met banderol voor de verkoop waren daarvoor niet geschikt. De tabak zou uitdrogen en onverkoopbaar zijn. Daarbij moest de accijns wel betaald worden. Verder had men in de etalage ook te maken met het risico van verkleuring van de verpakking.
De fabrikanten losten dit op door lege dichtgeplakte sigarenkisten aan de winkelier beschikbaar te stellen. Voor tabak en sigaretten werden dummy’s gemaakt. Die verpakkingen werden opgevuld met allerlei materiaal en soms voorzien van een nep-banderol met de tekst “etalagepakje” of “dummy”.
Zo konden de winkeliers risicoloos hun producten blijven etaleren aan het kopend publiek.
Na publicaties van Dr. Meinsma waarin het roken schadelijk werd gezien voor de volksgezondheid kreeg men een andere kijk op het roken van tabaksproducten. Van genotsmiddel werd het roken stapje voor stapje in de ban gedaan. Tabaksreclames, zichtbaar vanaf de straat werden verboden en uiteindelijk verdwenen de tabaksverpakkingen uit de etalage. Daarmee kwam tevens een eind aan de etalageverpakkingen.
Tegenwoordig mogen supermarkten en gemakswinkels (sigarenzaken die ook andere producten verkopen) geen tabaksproducten zichtbaar in de winkel tonen. Tabakswaren bevinden zich achter gesloten kastdeuren. Uitzondering zijn de speciaalzaken die hun producten nog wel zichtbaar in de winkel mogen etaleren. Echter de vertrouwde merken en logo’s van sigaretten staan niet meer op de verpakking. Het zijn neutrale verpakkingen vol waarschuwingen geworden waarbij het merk in kleine letters op de verpakking is gedrukt. Bij sigaren is het logo nog wel toegestaan omringd door stickers met waarschuwingen maar we weten niet hoe lang dit nog toegestaan is.
Bronnen:
Wetteksten van de Rijks Overheid
Afbeeldingen etalage pakjes: particuliere collecties en marktplaats.
Afbeelding sigarenzakje: https://archief.amsterdam/beeldbank/detail/b198604f-75cb-37b6-379a-c42caf9e1ce9/media/f2c29e57-a5c1-0c5f-b4bc-c042819e66f1?mode=detail&view=horizontal&q=sigarenzakje&rows=1&page=48