Fred Tijmstra De tabakswinkel van Th. A. Petit
“Pitje, Patje, Poe die hyer trou Toeback koopt kryght Sondaeghs een pypje toe”.
Deze aanbeveling is afkomstig van de heer Th. A. Petit, sigarenwinkelier in de Utrechtsestraat 56 in Amsterdam die gratis een pijp cadeau gaf bij aankoop van tabak.
Op 1 augustus 1864 neemt de 25-jarige Theodor Auguste Petit de affaire in Tabak, Snuif en Sigaren genaamd “Het Wapen der Nederlanden” over van J. Boddens Jr. De winkel stond in de Utrechtse straat tussen de Keizersgracht en de Kerkstraat. De eerste jaren verkocht hij rook- en pruimtabak, importsigaretten uit Baltimore en sigaren uit Havana. De zaak rendeerde naar behoren. In de jaren na 1870 vestigt hij depots in o.a. Hilversum, Baarn en Zandvoort.
Hiermee kon hij zijn omzet vergroten door zijn producten op meerdere locaties aan te bieden. Hij stelde dikwijls prijzen beschikbaar voor feestelijke gelegenheden in de vorm van sigaren. Zoals bij het Volksfeest in 1874 toen het feest comité 10 kistjes sigaren in ontvangst mocht nemen. Intussen verkocht Petit Turkse tabak uit de fabriek van Alex Vecounoloulos uit Syra en sigaretten uit Algiers van A. Bertomeu & Co. Uit dit alles blijkt dat zijn winkel goed gesorteerd was.
Grote bekendheid kreeg Petit in 1887 als deelnemer aan de Tentoonstelling van voedingsmiddelen. Architect Springer ontwierp een 17e-eeuws marktplein, dat achter het Rijksmuseum werd nagebouwd. Petit bouwde een huisje met trapgevel genaamd: “In ’t Hollandse wapen”. Op de luifel stond de spreuk Pitje, Patje, Poe. De klanten werden bediend door personeel in 17e-eeuwse klederdracht. Men kon in deze tijdelijke winkel hoofdzakelijk tabak en sigaren kopen. Voor andere dingen werd naar de winkel in de Utrechtsestraat verwezen.
Een oude tabakszak uit 1887 herinnert aan deze tentoonstelling. Op de puntzak staat het wapen van Holland en de onderstaande tekst.
Tijdens de tentoonstellingsmaanden adverteerde Petit regelmatig in de krant over deze winkel aan het Marktplein. Toen de tentoonstelling afgelopen was zette Petit op 11 oktober het huisje te koop. Een dag later werd het verkocht aan de heer Cramerus uit Hilversum die het in zijn tuin liet plaatsen. Naar men zegt ging het kort daarna naar de tuin van de bekende schilderes Therèse Schwartze.
Als herinnering zette Petit na afloop van de tentoonstelling sigaren van het merk Pitje, Patje, Poe in de markt.
In 1889 werd het depot in Zandvoort gesloten. Kort daarna werd Petit ziek. Na een lang ziekbed komt hij er bovenop en bedankt in de krant allen die hem gedurende deze periode tot steun zijn geweest. Hij pakt de draad weer op, introduceert nieuwe sigarenmerken en neemt in 1893 plaats in de commissie ter bevordering van de zondagsrust. Dat betekende dat de fabrieken en winkels zondag dicht gingen. Sommige winkeliers waren fel tegen, zij zagen ¼ deel van hun omzet verdwijnen.
De afloop heeft Petit niet mogen meemaken. Op 3 februari 1895 overleed hij op 56-jarige leeftijd.
De winkel wordt verkocht aan H.C. de Graaff Jr, die zijn eigen winkel toevoegt en op 2 november een nieuwe zaak in de Halve Maansteeg 1 opent. De winkel heet heel toepasselijk “Pitje Patje Poe”.
NB. In de krant van 2 augustus 1667 wordt al melding gemaakt van de toebackswinkel -’t Hollantse Waepen- waar Pitje Patje Poe op de luifel geschreven stond. Eigenaar van deze toebackswinkel Th.A.Petit zou een voorvader geweest kunnen zijn.
Bronnen:
Affiche: Veilinghuis Salorges Encheres – 2018
Afbeeldingen: Beeldbank Amsterdam
Tabakzak: particuliere collectie
Krantenknipsels: www.delpher.nl