Fred Tijmstra Waarschuwingsteksten op banderollen
Historische terugblik:
In 1963 startte Dr. L. Meinsma (directeur van het KWF kankerbestrijding) met het geven van voorlichting over de gevaren bij het roken. Met geringe subsidie van de overheid werkte hij aan een tabaksontmoedigingsbeleid. Hij ondervond weinig steun in het veld, zelfs de medische wereld rookte er lustig op los. In 1969 publiceerde hij het boekje “ Roken en risico’s” ook wel het rode boekje genoemd. In 1971 kwam de doorbraak, via de gezondheidsraad werd aan de staatssecretaris een rapport overhandigd met roken beperkende maatregelen. Door onvoldoende politiek en maatschappelijk draagvlak werd er niets mee gedaan.
Pas in 1982 verschenen de eerste waarschuwingen op de pakjes sigaretten. Met letters van minimaal 2 mm in een kader moest de tekst “Roken bedreigt de gezondheid” met daaronder “ de minister van volksgezondheid en milieuhygiëne “ komen te staan. Op de zijkanten moest het gehalte van teer en nicotine worden vermeld. Daarna kwam het tot een stroomversnelling. De teksten werden steeds agressiever en groter, er werden afbeeldingen bijgeplaatst en vóór-, zij- en achterkanten van de sigarettendoosjes werden gebruikt. De merknaam werd in neutrale letters klein op de verpakking aangebracht. Tabaksreclames werden al eerder ingedamd en grotendeels verboden. Voor sigarenzaken regende het voorschriften betreffende de etalage, reclame en verkoop van tabaksproducten.
In 1995 verscheen een wettelijke bepaling voor banderollen met waarschuwingsteksten voor sigaren, pijp-, rook- snuif- en pruimtabak. In de praktijk betekende dit dat de invoering wat later plaatsvond. De hoofdtekst op alle banderollen is “ Brengt de gezondheid ernstige schade toe”. Daarnaast zijn er 4 bijteksten geplaatst: “Roken veroorzaakt hart- en vaatziekten” – “Roken schaadt de gezondheid van uw medemens”- “Roken veroorzaakt kanker” – “Roken veroorzaakt dodelijke ziekten. Bij pruimtabak komt ook de tekst voor: “ Veroorzaakt kanker”. De zegels komen voor als lintzegels op de losse sigaar (1 tekst bekend) en op tabaksverpakkingen in blauw en roze (beide weinig gebruikt) Op sluitzegels van sigaren en tabak komen ze veelvuldig voor. Het grote formaat 32 x 58 mm is zeldzaam, het formaat 28,5 x 51 mm voor pruim- en snuiftabak is zoals de bijlage vermeld niet uitgegeven.
De banderollen zijn tot een paar jaar na de invoering van de euro (2002) gebruikt. Daarna verdwenen geleidelijk de teksten op de banderollen, omdat de waarschuwingen op de verpakking zelf een grotere rol toebedeeld kregen.
Waarschuwingsteksten op sluitzegels Sigaren en Tabak
Bronnen:
- Belastingdienst Douane o.a. bijlage 95/323
- Wikipedia
- Delpher: De Waarheid 21-12-1979
- Afbeeldingen uit particuliere collecties