Fred Tijmstra De tabaksfabriek en kerverij van Jan de Ruyter is de enige geweest die Uithoorn rijk was. Het was een kleine fabriek die leverde aan de regio. 10 tot 15 mensen verdienden hun brood ermee. In de winkel tegenover de fabriek verkocht men ook koffie uit eigen branderij en thee.
In 1827 vestigde Franciscus Jeronimus Vlamingh Kiebert zich als handelaar in tabak en koffie in het herenhuis op de Schans 25 in Uithoorn. Hij koopt in 1839 de tabaksfabriek tegenover het herenhuis. Van 1839 tot 1884 is de fabriek in handen van de familie Vlamingh Kiebert. Tussen 1884 en 1910 is het niet duidelijk. In 1858 verkoopt hij de fabriek, winkel en aanhorige gebouwen aan Marten Pieter Vlamingh Kiebert voor 8000 gulden. Hij overleed in 1884 in Utrecht.
Zijn weduwe verkocht in datzelfde jaar de panden aan de Amsterdamse koopman Wilhelmus Laarman. De fabriek wordt echter in de stukken niet genoemd. Werd die soms in 1885 aan Jan de Ruyter verkocht? Jan de Ruyter was in 1886 bedrijfsleider van de fabriek en had 10 man en 3 jongens in dienst. Rond 1900 wordt naast tabak en koffie ook thee verkocht.
In 1910 werd Emmanuel Brom ingeschreven als bewoner van Uithoorn. Zijn schoonmoeder mevrouw Smelt, zijn zwager en vrouw trokken bij de familie Brom in. In 1927 werden Emmanuel Brom samen met Johannes van Stijn beherende vennoten van de fabriek. Stijn trad in 1929 uit en zo werd Emmanuel Brom enig beherend Vennoot. Hij zette de fabriek voort tot zijn vertrek in 1938 naar Lisse. De nieuwe eigenaar werd J.P.M. Smelt. De fabriek telde in 1949 14 werknemers, vrijwel gelijk als in 1886. Door verminderde omzet werd de winkel in 1950 opgeheven en in 1955 de fabriek. Smelt verkocht de fabriek en vier woningen aan de Gemeente Uithoorn die er huizen op wilde bouwen.
De balen tabak, ingekocht bij Amsterdamse handelaren werden verscheept naar Uithoorn. De ruwe balen werden uit de schepen in het pakhuis gehesen. Door fermentatie werd de tabak beter van smaak en door verschillende soorten te mengen verkreeg men een eigen melange. In de kerverij werd de tabak gesneden, eerst door stoom gedreven machines, later in de 20 eeuw werden elektrische machines gebruikt. Een specialiteit van Jan de Ruyter was de samenstelling van pruimtabak, waarbij ook inlandse tabak werd gebruikt. De producten vonden voornamelijk hun aftrek in de regio.
Er blijft een vraag onbeantwoord. De tabaksfabriek draagt de naam van Jan de Ruyter. Hoe de fabriek vanaf 1839 heette is niet bekend, Jan de Ruyter was toen nog niet in beeld. Soms komen we oude verpakkingen van de fabriek tegen. De bekendste zijn de merken Liberator en Kroon shag.
Bronnen:
– De Lange Brug 2005 nr.3 Stichting Oud Uithoorn/ De Kwakel
– Krantenarchief www.delpher.nl
– Tabak uit particuliere collecties
– Tabakspot en winkelblik – marktplaats
– Octrooi: inventarisatie Hr. J.Romkes